Сѐ што сте сакале да знаете за еврообврзницата, а не сте имале храброст да прашате

Терминолошки, еврообврзница е државна должничка хартија од вредност којашто гласи на валута различна од валутата на земјата каде што е издадена.

Првата еврообврзница Македонија ја издаде во декември 2005 година, во вредност од 150 милиони евра и купонска камата од 4,625% на 10 години. Тоа не беше практично насушна потреба за задолжување (буџетските дефицити во тие години беа ниски) туку повеќе проверка на кредитниот рејтинг на земјата.

Една година претходно, Македонија го доби првиот кредитен рејтинг од осамостојувањето. Агенцијата „Стандард и пурс” во својата иницијална оценка за кредитната способност на Македонија, за надворешниот долг ја оцени со ББ, со позитивен изглед (секојпат покрај оценката, кредитните агенции изнесуваат и изглед, којшто е втор дел од кредитното оценување) и ББ+ за внатрешниот долг.

Највисокиот рејтинг што Стандард и пурс го дава во оценките е тројно А (ААА), а најниската оценка е Ц што подразбира дека земјата можеби е и во банкрот. Инвестициските рејтинзи се движат од тројно А до тројно Б, ниво под кое започнуваат шпекулативни рејтинзи, односно земји во кои не е сосема сигурно инвестирањето.

Со првиот рејтинг Македонија била во шпекулативните рејтинзи, но на чекор до инвестициски рејтинг. Интересот на меѓународните инвеститори за купување на обврзниците бил голем, бидејќи побарувачката изнесувала околу 600 милиони евра или четирипати повеќе од понудениот износ. Парите беа наменети за отплата на стари неповолни долгови, како Лондонскиот клуб на доверители.

Втората еврообврзница Македонија ја издаде во јули 2009 г. во времето на големата финансиска криза. Издавањето беше поради итна потреба, а не стратешки подготвено и затоа граѓаните платија многу висока камата од 9,88%.

Третата еврообврзница со најголема сума од половина милијарда евра беше издадена во 2014 г. Побарувачката на инвестициските фондови и друштва, банките, осигурителните компании била двојно поголема од понудените 500 милиони евра, односно тие сакале да ја откупат македонска обврзница во износ од 1.160 милиони евра.

Целиот текст на Ида Протугер Вељковиќ ОВДЕ