Фрчкоски за „Слободен печат“: Спорот со Бугарија може да се реши за шест месеци

Спорот со Бугарија може да се реши и за шест месеци, но само ако македонската и бугарската влада почнат вистински дијалог и ако на маса ги изнесат сите отворени прашања, вели универзитетскиот професор Љубомир Фрчкоски за „Слободен печат“.

Според него, досегашните контакти меѓу Македонија и Бугарија не се вистински дијалог што води кон решение, туку предфаза на идниот дијалог. Ако двете влади отворат таков дијалог, во некоја фаза може да се појави потреба и од меѓународен посредник или олеснувач во некоја форма, но засега е важно таквите разговори да почнат.

– Нашиот дијалог со Бугарија се уште не е сериозно почнат. Досега имавме разговори, средби на комисии, а сето тоа е предфаза на идните вистински преговори. Двете влади треба да седнат на маса и да ги издвојат сите теми што се спорни, историјата, идентитетскиот комплекс, регионалната соработка, договорите итн и да се види на која од овие теми може да се постигне компромис. За прашањата како македонскиот јазик и идентитет не би требало да има никакви отстапки од македонска страна, односно овие теми треба да се држат одвоено и да се види што друго може да се реши. Важно е да се издвојат две, три теми на кои ќе се постигне успех и за преговорите да се создаде ефект на воз што се движи. Таков придвижен воз подоцна е тешко да се сопре или да се врати назад. Важно е да се придвижи, да се пронајдат можните компромиси, без допирање на темите македонски јазик и македонски идентитет. Во такви услови би било можно решението да се пронајде за шест месеци – вели Фрчкоски за „Слободен печат“. 

Тој додава дека во овој момент нема потреба од посредништво, затоа што нема ниту вистински разговори, а во оваа фаза од корист би било да се слушнат експертски мислења од земјите што имаат искуство во решавање на историски прашања.

– Прашање е зошто досега нашата десница, на пример, со помош на нивните партнери од Фондацијата Конрад Аденауер не организираа меѓународна конференција на која би дошле германски експерти да ни ги раскажат искуствата од разговорите на историските комисии меѓу Германија и Франција или Германија и Полска. Сите би биле заинтересирани да ги чуеме тие искуства и тоа би ни било од голема помош, а наместо тоа тие се безидејни на темата Бугарија или ја користат за собирање на политички поени – вели Фрчкоски.

На прашањето дали македонската дипломатија треба позасилено да ја објаснува нашата позиција пред земјите од ЕУ и пред САД, Фрчкоски вели дека е не може да процени која земја од ЕУ не поддржува, а која не, но генерално, ако Бугарија инсистира проблемот со нас да го реши со гол притисок уцена тоа ќе остане неприфатливо за ЕУ како суштински спротивно на европските принципи.

– Очекувам американската политика кон регионот очекувам да биде поинтензивна. Ставот на Стејт департментот на САД е познат, Бугарија треба билатералните прашања со Македонија да ги решава надвор од преговарачкиот процес. Интересен дел за соработка може да биде бизнисот, администрацијата, универзитетите итн. Со Бугарија ваквата соработка ни е на најниско ниво од останатите соседни земји, а може да се воспостави со државни одлуки, со цел да тргне развојот на односите. Друго е како опшеството сето тоа ќе го прифати, можен е и отпор, затоа што често се случува добрите идеи да не се во чекор со мислењето и расположението на општеството – вели Фрчкоски.