Во минатото спиењето не беше доволно ценето и неговото влијание врз здравјето не се сметаше за пресудно. Но, денес сè повеќе научни студии ја потврдуваат значајноста на сонот врз целокупното здравје и подготвеноста на имуниот систем.
Познато е дека луѓето кои имаат пократок период на спиење од 6 часа на долг рок, имаат поголем ризик од развој на различни типови на заболувања. Тоа е докажано и со научни студии, на пример нарушениот сон е ризик фактор за дијабет, кардиоваскуларни заболувања и други хронични заболувања. Исто така, ја намалува подготвеноста на организмот за борба со инфекциите, така што можни се поголеми штети на организмот од патогени микроорганизми како што се различните типови на вируси и бактерии.
Спиејќи се „поправаме”
Правилното спиење му помага на телото во ,,рестартирањето”, односно поправањето на штетата која е причинета во текот на денот највеќе од слободните радикали, изложеноста на стрес и други надворешни влијанија, но и природната обнова на клетките. Во текот на спиењето поголемо е создавањето на протеините во клетките, градбените единици на клетките и молекули кои можат да имаат бројни функции во телото.
Исто така добриот сон го намалува стресот, ги подобрува когнитивните способности, помага при слабеењето, го намалува ризикот од депресија.
Сонот и имунитетот
Бројни студии укажуваат дека квалитетниот сон го помага правилното функционирање на имуниот систем.
Една германска студија на оваа тема дава интересни податоци. Имено, тимот истражувачи открил нов механизам според кој спиењето го помага правилното функционирање на имуниот систем, поточно имуните Т-клетки. Овие клетки се клучни во борбата против интрацелуларните патогени или оние патогени кои се наоѓаат и дејствуваат внатре во клетката. Такви се вирусите, хив, херпес, различни типови на инфлуенца, па и денес актуелните корона вируси.
Истражувачите покажале дека стресните хормони адреналин и норадреналин и про-воспалителните молекули наречени простагландини, ја попречуваат работата на класата протеини наречени интегрини. Заради ниското ниво на сите овие молекули во текот на спиењето, работата на интегрините е полесно овозможена. Функционирањето на интегрините е многу важно за правилното дејство на т.н. Т-имуни клетки. Овие имуни клетки се битни, бидејќи ги убиваат клетките кои се инфицирани со вируси или се малигни, а за таа цел мораат да бидат во директен контакт со таквите клетки. Ова е промовирано од интегрините.
Важноста на цитокините
Во текот на спиењето имуниот систем создава протеини наречени цитокини, меѓу кои и онакви кои ја поттикнуваат потребата за сон. Некои цитокини треба да бидат излачени во поголем обем при инфекции, воспаленија или кога сме под стрес. Нарушениот сон може, дополнително на нарушената продукција на имуни клетки да предизвика и намалување во продукцијата на цитокините. Заклучокот е дека правилниот сон е навистина важен за борбата против инфекциите, хроничното воспаление, како и стресот. Освен тоа нарушениот сон на подолг рок, може да го зголеми ризикот и од други заболувања како дијабет и кардиоваскуларни заболувања на пример.
Но, колку време е потребно за да имаме квалитетен сон?
За повеќето возрасни лица, тоа е период од 7-8 часови добар сон во текот на ноќта. На децата и тинејџерите потребен им е и подолг сон, од 9-10 часа. Спиењето кај повозрасните подолго време, на пример 9 или 10 часа, може да предизвика лош квалитет на сон, односно тешкотии при заспивањето и отежнато останување во сон.
Едно истражување покажало дека дури 1/3 од Американците не спијат доволно. Ова е случај и во повеќето држави низ светот, па и кај нас. Обично луѓето ја потценуваат важноста на добриот сон, па најчесто приоритет се другите работи, пред спиењето. Исто така владее мислењето, ,,ќе спиеш кога ќе си во пензија”. Причините за нарушен сон можат да бидат повеќе, а една од главните е стресот.
Затоа, мора да бидеме свесни дека нарушениот сон значи ризик од повеќето заболувања. Тој е есенцијална физиолошка потреба на телото, како на пример храната и водата.
Неколку совети за подобар сон
Светлината може да биде проблем. Таа патува директно од окото до внатрешниот часовник или супрацијазматичниот нуклеус. Природно, организмот ја очекува светлината во текот на денот. Изложувањето на светлина навечер го попречува лачењето на мелатонинот. Овој хормон се смета за хормон на спиењето.
Иако силната светлина е најлоша, дури и најмалата светлина од ламбите, телефоните и компјутерите може да има негативен ефект, односно да го наруши сонот. Затоа, добро е да ги оставиме електронските уреди пред спиење.
На телото, пред да падне во сон му е потребна малку пониска темепратура на средината.
Енергетските пијалоци и кафето кои содржат кофеин се добро познати средства кои можат да не остават без сон. Исто така и алкохолот.
Вежбањето во текот на денот, секако обезбедува подобар сон навечер.
Значи, удобниот кревет, целосниот мрак и изладената соба, пред самото спиење, а во текот на денот, неконсумирањето на алкохол и кофеин и вежбањето, прават добар рецепт за квалитетен сон во текот на ноќта.
.gif)
.gif)
