Да, можеби се потрошија премногу зборови за ништо. Дури и навредливи зборови што во случајов немаа(т) никаква функција зашто, прво, работата не е за навреди, и второ, и така нема кој да ги чуе. Глувиот останува глув, глупиот – глуп. И мисли дека и во овие мигови треба да се солидаризира со газдите, ако не со друго тогаш барем со споредбите од типот на космодиск. И изгледа дека таа направа навистина функционира!? Овие сите ја провериле, богати!
Но, иако барем кај мене беше неколку пати спомнуван, еден збор остана недоволно потенциран. Тоа е зборот чест, кој низ перото на проф. Малески[1] го добива вистинското место, но и значење. Односно, правејќи паралели помеѓу употребата на поимот кај Франческо Џуикардини (пријател и критичар на Макијавели) и славниот Џејкоб Буркхарт, Малески суптилно ни го соопштува главниот проблем: отсуството на чест! Односно, ако Џуикардини сметал дека само „честа како морална сила е најсилното оружје против злото на неморалноста“, а Буркхарт пак тврдел дека чувството на чест „… може да коегзистира со многу себичност и со големи пороци и може да биде жртва на запрепастувачки илузии, а сепак, сите доблесни елементи кои останале во уништениот карактер, можат да се соберат околу овој извор и да црпат нова сила… “, мислам дека тоа прилично точно погаѓа во целта на нашава актуелна ситуација. Или, ако сакате, ја соголува целата (често јалова) дискусија и непотребни докажувања на најбитната супстанца: честа. Или ја има, или – ја нема. Тука трето нема и тие можат да се пењават до сто и едно, и назад, да си стават и три пара космодиск и сите собрани и избрани дела, филмови и музики, песни и танци на куп … честа со тоа не се надоместува!
35.
Никогаш не сум мислел, ниту сум кажал, дека Македонија нема, или немала, творци и интелектуалци од (барем) европски ранг. И дела, се разбира. И тука не палат подметнувањата од „професоркана“ која живи жаби блуе што не е во центарот на настаните, на која што сенешто и фали кога таа не е алфа женката (а како и би можела да биде?), ама затоа солидно се навикнува на оној кичерај низ центарот на градот врз којшто, ете, некои си правеле „пеинтболс забави“. И тие да не ти биле народ, оние другине да ти биле „отуѓен и професионализиран граѓански сектор“, а минатогодишните протести да ти биле „караоке-шоу и пеење пада влада“[2]! Каков „интелектуален“ простаклук! Ем долетува ко кокошкана во „Фчерашни новости“, ем научила три имиња од македонската култура и дели лекции. А ако оние стигнаа вакви да ги бранат и да ни посочуваат на нивните вредности, тоа е сепак нивни проблем!
Зборот ми е: ние тука не говориме за вредности / дела, не говориме за тоа кој и со што ја задолжил оваа држава. И колку. Иако може и за тоа да се разговара, на пример за добивањето национални пензии на педесет годишна возраст, за титули амбасадори (па некка се и културни!), но тоа во некоја друга прилика. Овде говориме за она основното кај човекот, особено кај интелектуалецот, говориме за – честа. Ја имаш или ја немаш, застануваш на страната на правото и правдата или на страната на режимот и бандата, умееш да го одделиш доброто од злото, позитивното од негативното … или не. И тука не помагаат никакви флоскули од типот „тој за државата направи тоа и тоа“. Сиот минат труд, сето направено стои и тоа никој не го чепка. Ама ја чепка совеста, честа, образот, па и кичмата, без оглед дали користи космодиск или не. А и тој не верувам дека многу помага. Ене, што не му помогна на неговион „изумител“ на Водно? Ни три чифта не го исправаат!
Можеби дотичниве, па и „кокошкана“, сметаат дека тоа е застарена вредност, нешто што совремиево го избришало од регистарот на човечки квалитети и го заменило со клиентелизам, или подлизурство. А можеби мислат дека таа човечка одлика умрела со партизаните? Па денес е на цена нешто ново, нешто според новиот „систем на вредности“ на оној consigliere на аболитичарот и иден амбасадор? А сепак, сиот оној народ, „шарен“ и сплотен, секојдневно докажува дека таа вредност кај нас се’ уште опстојува!
36.
Затоа, зборот што недостасува е токму зборот чест. Сега и тука, вчера и денес, и само низ таа призма деновиве се ценат луѓето. За среќа, или (некому) за жал! Зашто низ тие секојдневни поворки – оние кои онаа не ги смета за народ – секој поединец, без оглед на образованието, делата, полот итн., гордо ја носи својата чест. Она нешто кое што космодисковите не можат да го надоместат, уште помалку да го исправат. Меѓу нив се провлекува и по некој „црн“, но тоа и не е толку важно. Нека ги има и нив. Што помалку тоа подобро. Но овие веќе не се ни црни, не се ни сиви, овие се тотално безлични, безчесни, безобразни … А нивните дела ќе останат, се разбира, и без „тешката артилерија“ од калибарот на Ахил и Хектор, на Херострат, Расел и компанија. Тие најмалку им помагаат. Напротив, само ги прават уште помали!
Затоа, срамот не е од нивните дела, туку токму од нивните недела и нивната нечесност. Кон себеси и кон македонската култура!
Извор: Теодосиевскиуметност
.gif)
.gif)
